Ang hypertension o altapresyon ay isang kondisyon kung saan ang presyon ng dugo ay patuloy na mataas, na nagdudulot ng panganib sa kalusugan. Kung hindi maaagapan, maaari itong magdulot ng mga malulubhang komplikasyon tulad ng atake sa puso, stroke, at sakit sa bato. Mahalagang malaman ang mga sanhi, sintomas, at tamang paraan ng paggamot sa hypertension upang mapanatili ang kalusugan at maiwasan ang mas malalang kondisyon.
Mga Sanhi ng Altapresyon (Hypertension)
Ang hypertension ay maaaring magmula sa iba't ibang salik, kabilang ang mga sumusunod:
-
Genetics
Kung may kasaysayan ng hypertension sa pamilya, mas mataas ang posibilidad na magkaroon ka rin nito. Ang pagkakaroon ng pamilya na may altapresyon ay isang malakas na risk factor.
-
Timbang (Obesity)
Ang labis na timbang ay nagpapataas ng presyon ng dugo. Ang sobrang taba sa katawan ay nagdudulot ng stress sa mga daluyan ng dugo, kaya’t pinapataas nito ang presyon ng dugo.
-
Diet
Ang mataas na sodium (asin) sa pagkain ay isa sa mga pangunahing sanhi ng altapresyon. Ang sobrang asin ay nagdudulot ng fluid retention, na nagpapataas ng volume ng dugo at nagiging sanhi ng mataas na presyon. Mahalaga ring kumain ng sapat na prutas at gulay upang makuha ang mga kinakailangang nutrients, tulad ng potassium, na nakakatulong magpababa ng presyon.
-
Alak
Ang labis na pag-inom ng alak ay nagiging sanhi ng pagtaas ng presyon ng dugo. Hindi lamang ito nakakaapekto sa cardiovascular system kundi pati na rin sa atay at bato, na nagsisilbing organs ng detoxification sa katawan.
-
Stress
Ang matagal na exposure sa stress ay may malaking epekto sa presyon ng dugo. Ang stress ay nagpapalabas ng mga hormones na nagpapataas ng presyon at nagdudulot ng mabilis na tibok ng puso, na nakakapagpataas ng presyon ng dugo.
-
Kakulangan sa Ehersisyo
Ang hindi pagiging aktibo o kakulangan sa pisikal na aktibidad ay nakakapagpataas ng panganib ng altapresyon. Ang regular na ehersisyo ay tumutulong sa pagpapababa ng timbang at pagpapalakas ng puso at mga daluyan ng dugo, kaya’t binabawasan nito ang presyon ng dugo.
Mga Sintomas ng Altapresyon
Kadalasan, ang hypertension ay tinatawag na "silent killer" dahil madalas itong walang sintomas. Maraming tao na may altapresyon ay hindi nakakaramdam ng anumang sintomas, kaya’t ito’y mahirap matukoy. Ngunit kapag umabot na ito sa matinding antas, maaari kang makaranas ng mga sumusunod:
- Sakit ng ulo
- Pagkahilo
- Pagkakaroon ng problema sa paningin (blurry vision)
- Sakit sa dibdib
- Hirap sa paghinga
Kapag nakakaranas ng alinman sa mga sintomas na ito, mahalaga na agad na kumonsulta sa doktor upang masuri ang presyon ng dugo.
Pagsusuri at Diagnosis
Ang regular na pagsusuri ng presyon ng dugo ay pinakamahalaga upang malaman kung ikaw ay may hypertension.
- Normal na presyon ng dugo: 120/80 mmHg o mas mababa.
- Kung ang iyong presyon ay patuloy na mataas sa 130/80 mmHg, maaaring ikaw ay may hypertension.
Ang doktor ay magbibigay ng tamang pagsusuri at mga rekomendasyon base sa iyong kondisyon.
Mga Paraan ng Paggamot
Ang paggamot sa hypertension ay naglalaman ng mga pagbabago sa pamumuhay at medikasyon. Ang pangunahing layunin ng paggamot ay upang ma-regulate ang presyon ng dugo at maiwasan ang komplikasyon.
Pagbabago sa Pamumuhay
Ang mga sumusunod na hakbang ay maaaring makatulong sa pagpapababa ng presyon ng dugo:
-
Nutrisyon
Magfocus sa pagkain ng mas maraming prutas, gulay, at whole grains. Iwasan ang mga pagkaing mataas sa sodium at saturated fats. Ang DASH diet (Dietary Approaches to Stop Hypertension) ay isang magandang halimbawa ng eating plan na tumutok sa pagpapababa ng presyon ng dugo.
-
Ehersisyo
Ang regular na pisikal na aktibidad ay nakakatulong sa pagpapababa ng presyon ng dugo at pagpapabuti ng kalusugan ng puso. Subukang mag-ehersisyo ng 30 minuto bawat araw, tulad ng paglalakad, pagbibisikleta, o swimming.
-
Hydration
Ang tamang pag-inom ng tubig ay nakakatulong sa pagpapabuti ng overall health at tamang function ng cardiovascular system. Uminom ng sapat na tubig upang mapanatili ang tamang balanse ng katawan.
-
Stress Management
Mag-practice ng relaxation techniques tulad ng meditation, deep breathing exercises, o yoga upang mabawasan ang stress. Ang stress ay isang malaking salik na nagpapataas ng presyon ng dugo.
Medikasyon
Kung hindi sapat ang mga pagbabago sa pamumuhay, maaaring magreseta ang doktor ng mga gamot upang matulungan ang kontrolin ang iyong presyon ng dugo:
- Diuretics (water pills) – Tumutulong upang maalis ang sobrang likido at asin sa katawan.
- Beta-blockers – Binabawasan nito ang bilis ng tibok ng puso, kaya't binabawasan ang presyon ng dugo.
- ACE inhibitors – Nakakatulong upang mag-relax ang mga daluyan ng dugo at gawing mas madali para sa dugo na dumaloy.
- Calcium channel blockers – Binabawasan nito ang contraction ng mga kalamnan sa paligid ng mga daluyan ng dugo, na tumutulong sa pagpapababa ng presyon.
Konklusyon
Ang hypertension ay isang seryosong kondisyon na hindi dapat balewalain, ngunit maaari itong mapamahalaan at maiwasan sa pamamagitan ng tamang kaalaman at disiplina sa pamumuhay. Mahalagang regular na suriin ang iyong presyon ng dugo at kumonsulta sa doktor upang matukoy kung ikaw ay may altapresyon. Ang mga pagbabago sa lifestyle tulad ng pagkain ng tama, regular na ehersisyo, at stress management ay makakatulong upang mapanatili ang normal na presyon ng dugo. Sa pamamagitan ng tamang pangangalaga, maiiwasan ang mga komplikasyong dulot ng hypertension at mapapanatili ang kalusugan.